ΤΕΧΝΗ–ΑΙ / ΜΜΕ–ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ / ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

 

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ PDF

 

 

⇒ΤΕΧΝΗ & ΑΙ

 Κείμενο 1 

Τέχνη και τεχνητή νοημοσύνη: Τέλος η Αρχή;

Αν έλεγες σε κάποιον, πριν από μερικά χρόνια, ότι η τεχνητή νοημοσύνη (ή αλλιώς AI) θα μπορούσε να σου φτιάξει ένα ολοκληρωμένο έργο τέχνης, θα γελούσε -και με το δίκιο του. Ωστόσο, να που φτάσαμε πλέον σε μια εποχή όπου ακόμη κι αυτό έγινε πραγματικότητα. Η τέχνη επηρεάστηκε από την τεχνολογία και άλλαξε από αυτή. Πλέον αυτή η αλλαγή της γίνεται αισθητή όλο και περισσότερο. Για κάποιους αυτή η εξέλιξη φαντάζει τρομακτική· κάτι τέτοιο είναι απόλυτα λογικό. Πολλοί θεωρούν ότι η τεχνολογία αυτή ήρθε για να αντικαταστήσει την επαφή του ανθρώπου με το δημιούργημά του, όμως κάτι τέτοιο κάθε άλλο παρά αληθές είναι. Το ανθρώπινο χέρι και η ανθρώπινη οπτική είναι επιβεβλημένες ακόμη και στην περίπτωση της τεχνητής νοημοσύνης.

Για να καταλάβεις τι ακριβώς εννοώ, πάμε να δούμε πώς λειτουργεί η τεχνητή νοημοσύνη· πώς γίνεται ένας υπολογιστής -κατά κύριο λόγο- να δημιουργεί με τέτοια λεπτομέρεια αυτά τα έργα τέχνης. Ακούγεται απλό, ωστόσο είναι μάλλον αρκετά περίπλοκο. Ας τα πάρουμε με τη σειρά: υπάρχουν κάποιες ιστοσελίδες στις οποίες υπάρχει ένα κενό κελί που καλείσαι να συμπληρώσεις· στην ουσία σου δίνεται ένα task: να γράψεις τι θέλεις να σου ζωγραφίσει. Όπως σου είπα, λοιπόν, η επαφή του ατόμου με το δημιούργημά του δεν διακόπτεται, καθώς -με τα τωρινά δεδομένα- το ΑΙ δεν μπορεί να δράσει αυτοβούλως. Αργότερα, με περίπλοκους αλγόριθμους και τις μαθηματικές πράξεις, η τεχνητή νοημοσύνη συλλέγει τις πληροφορίες που θα της δώσεις και αρχίζει σιγά-σιγά να “ζωγραφίζει” το έργο σου. Ιδού, έγινες κι εσύ ζωγράφ ος! […]

Βέβαια, η τεχνητή νοημοσύνη ήρθε και μάλιστα βρίσκεται στην ακμή της, καθώς χρησιμοποιείται κάθε μέρα όλο και πιο πολύ. Θα μπορούσε, λοιπόν, να οδηγήσει στο τέλος της τέχνης; Σίγουρα όχι. Και αυτό, γιατί η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι παρά μια σειρά από περίπλοκους αλγόριθμους και μαθηματικούς «γρίφους». Αυτοί οι αλγόριθμοι και οι μαθηματικοί γρίφοι δεν μπορούν να αντιληφθούν την περιπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, να εκφράσουν ό,τι και ο άνθρωπος, με τον τρόπο που το εκφράζει αυτός, να συναισθανθούν ή να δημιουργήσουν κάτι με την ανύπαρκτη ψυχή τους. […]

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι τίποτα άλλο από τη δημιουργία μιας νέας εποχής, η οποία κάνει την εμφάνισή της αυτή τη χρονική στιγμή. Όπως όλα τα καλλιτεχνικά ρεύματα, τα οποία έρχονται, προκαλούν αλλαγές και στην συνέχεια μένουν στην ιστορία, το ίδιο συμβαίνει και με την τεχνολογία αυτή: προκαλεί προβληματισμούς, φιλοσοφικούς και μη· είναι μέρος της διαδικασίας· είναι η αρχή μιας νέας ιστορίας.

Διασκευασμένο κείμενο του Αλέξανδρο Κατάκαλου, 9 Ιανουαρίου 2023

πηγή: TED x AUTH

 

 Κείμενο 2 

Καταστρέφει την τέχνη η τεχνητή νοημοσύνη;

Η συζήτηση γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και την τέχνη φέρει όλα τα χαρακτηριστικά μιας βαθιάς κοινωνικής κρίσης που εκδηλώνεται ως φόβος για την αλλοίωση ή την απώλεια της δημιουργίας. Οι κατηγορίες περί «καταστροφής της τέχνης» και «έλλειψης σεβασμού στους δημιουργούς» εμπεριέχουν μια αλήθεια, αλλά ταυτόχρονα αποφεύγουν να αγγίξουν το ουσιώδες: η τέχνη είχε ήδη μετατραπεί σε εμπόρευμα πολύ πριν εμφανιστεί η τεχνητή νοημοσύνη.

[…] Εκείνο που αγνοεί η τεχνοφοβική πλευρά αυτής της συζήτησης είναι ότι η τέχνη δεν ήταν ποτέ αποκλειστικά μια τεχνική δεξιότητα. Ήταν πρωτίστως μια πράξη δημιουργίας, μια επέμβαση στην πραγματικότητα, ένας τρόπος να κατανοήσει και να μετασχηματίσει ο άνθρωπος τον κόσμο. Αν η τέχνη σήμερα φαίνεται να απειλείται από την τεχνητή νοημοσύνη, αυτό οφείλεται στο ότι το ίδιο το κοινωνικό πλαίσιο την έχει μετατρέψει σε κάτι αποστεωμένο, σε ένα ακόμα προϊόν προς πώληση. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι η αιτία της κρίσης · είναι η συνέπεια.

Επομένως, η πραγματική ερώτηση δεν είναι αν η AI «καταστρέφει» την τέχνη, αλλά γιατί η κοινωνία μας έχει δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε η τέχνη να είναι τόσο ευάλωτη απέναντι σε μια τεχνολογική αλλαγή. Η απάντηση δεν βρίσκεται στην απαγόρευση της AI ούτε στη δαιμονοποίησή της, αλλά στην αμφισβήτηση του ίδιου του συστήματος που έχει καταστήσει την τέχνη ένα ακόμα αντικείμενο εκμετάλλευσης. Όσο η δημιουργία αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα, κάθε τεχνολογική εξέλιξη θα χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την εμπορευματοποίηση και όχι για να διευρύνει την ελευθερία. Και αυτή είναι η συζήτηση που πρέπει να γίνει, αντί για μια στείρα αντιπαράθεση περί «ηθικής» της τεχνολογίας.

Διασκευασμένο άρθρο του Ηλία Σεκέρη, 2 Απριλίου 2025 , περιοδικό «αυτολεξεί»

 

 ΘΕΜΑ Δ 

 Παραγωγή Λόγου 

Στο Κείμενο 1 διατυπώνεται η θέση ότι «Όπως όλα τα καλλιτεχνικά ρεύματα, τα οποία έρχονται, προκαλούν αλλαγές και στη συνέχεια μένουν στην ιστορία, το ίδιο συμβαίνει και με την τεχνολογία αυτή: προκαλεί προβληματισμούς, φιλοσοφικούς και μη· είναι μέρος της διαδικασίας· είναι η αρχή μιας νέας ιστορίας». Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στη σχολική σας εφημερίδα (350 – 400 λέξεις) Να εκθέσετε τη δική σας προσωπική άποψη για το αν η τεχνητή νοημοσύνη οδηγεί στο τέλος της τέχνης όπως την γνωρίζουμε ή αν, αντίθετα, σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας δημιουργικής εποχής. Πώς μπορείτε ως νέα γενιά να διατηρήσετε την επαφή σας με την τέχνη; Στο κείμενό σας να αξιοποιήσετε στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς.

 Προτεινόμενη Απάντηση: 

Τέχνη και τεχνητή νοημοσύνη: ένα τέλος ή μια νέα αρχή;

Η τεχνητή νοημοσύνη ως εφαρμογή ταυτίζεται στη συνείδησή μας με αλγορίθμους, πληροφορίες και τεχνοκρατία, σε καμία περίπτωση με τον πνευματικό πολιτισμό. Ωστόσο, η πραγματικότητα μας διαψεύδει, αφού η ραγδαία εξέλιξή της έχει εισβάλει δυναμικά σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, φτάνοντας και στο κατώφλι της τέχνης. Οι αντιδράσεις είναι αμφιλεγόμενες, αφού άλλοτε αντιμετωπίζεται ως απειλή και άλλοτε ως μια νέα αρχή για την καλλιτεχνική δημιουργία. Η ευθύνη φαίνεται να επιβαρύνει εμάς τους νέους, που οφείλουμε να διατηρήσουμε μια γνήσια επαφή με την τέχνη.

Πολλοί είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν την τεχνητή νοημοσύνη στην τέχνη με επιφύλαξη, θεωρώντας ότι θα υποκαταστήσει τον άνθρωπο, οδηγώντας σε αλλοίωση της δημιουργίας. Προσωπικά, θεωρώ τεχνοφοβική μια τέτοια θεώρηση. Μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει ότι με τα σημερινά δεδομένα η εφαρμογή αυτή δεν μπορεί να δράσει αυτοβούλως, αφού χρειάζεται την ανθρώπινη παρέμβαση προκειμένου να δημιουργήσει. Το ανθρώπινο χέρι είναι αναντικατάστατο. Η τεχνητή νοημοσύνη ως μια αλγοριθμική εφαρμογή στερείται ψυχής, συναισθημάτων και δημιουργικής φαντασίας. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να προσεγγίσει την καλλιτεχνική δημιουργία όπως ο άνθρωπος. Ας μην ξεχνάμε, ότι ανέκαθεν η τέχνη εξελίσσεται μέσα από νέα ρεύματα και τεχνικές και η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γίνει ένα αξιόλογο εργαλείο στα χέρια του καλλιτέχνη. Τελικά, αυτό που με φοβίζει περισσότερο δεν είναι η ψηφιοποίηση αλλά η εμπορευματοποίηση της τέχνης, που οδηγεί στον εκφυλισμό και την αποστέωση.

Ως νέα γενιά, μπορούμε να διατηρήσουμε την επαφή μας με την τέχνη όχι δαιμονοποιώντας την τεχνολογία, αλλά αμφισβητώντας το σύστημα που την εμπορευματοποιεί. Πρέπει να αναζητήσουμε την αυθεντική δημιουργία, να εκτιμήσουμε το ανθρώπινο στοιχείο πίσω από κάθε έργο, είτε αυτό είναι παραδοσιακό είτε έχει παραχθεί με τη βοήθεια των ψηφιακών μέσων. Είναι σημαντική η επιδίωξη της αισθητικής μας καλλιέργειας μέσα από το μάθημα των καλλιτεχνικών και τη δημιουργική ενασχόληση στον ελεύθερο χρόνο μας, την παραγωγή έργων τέχνης και την επίσκεψη σε χώρους πολιτισμού. Μάλιστα, η ορθολογική αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ψηφιακών μέσων μπορεί να ενισχύσει την προσβασιμότητά μας στα έργα τέχνης ανοίγοντας πεδία μέχρι τώρα ανεξερεύνητα.

Προκύπτει, εύλογα, το συμπέρασμα ότι η στάση μας απέναντι στην τεχνητή νοημοσύνη είναι αμφιλεγόμενη αναφορικά με την τέχνη, αφού άλλοτε αντιμετωπίζεται ως πρόκληση και άλλοτε ως απειλή. Ωστόσο, αν χρησιμοποιηθεί με σύνεση και στόχο τη διεύρυνση της καλλιτεχνικής ελευθερίας και όχι την εμπορευματοποίηση, μπορεί να γίνει ένας πολύτιμος σύμμαχος στην αναζήτηση νέων μορφών έκφρασης. Η τέχνη θα παραμείνει πάντα ένα καθρέφτης της ανθρώπινης ψυχής, ανεξάρτητα από τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία της.

Υπογραφή Αρθρογράφου

(403 λέξεις)

 

 

⇒ΜΜΕ – ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

 Κείμενο 1 

Η σχολική εφημερίδα ως αντίσταση στη σιωπή

Η σχολική εφημερίδα, όταν λειτουργεί με συνέπεια και δημιουργική διάθεση, δεν είναι απλώς μια εκπαιδευτική δραστηριότητα· είναι μια μορφή αντίστασης. Σε έναν κόσμο θορυβώδη, όπου η πληροφορία διαχέεται αποσπασματικά και συχνά αλλοιωμένη, η επιμέλεια ενός μαθητικού εντύπου αποτελεί άσκηση δημοκρατίας.

Ο μαθητής-συντάκτης καλείται να παρατηρήσει το περιβάλλον του, να επιλέξει και να ιεραρχήσει θέματα, να ερευνήσει, να συντάξει με ακρίβεια και να σταθεί υπεύθυνα απέναντι στον αναγνώστη. Στην πράξη, εκπαιδεύεται να είναι ενεργός πολίτης.

Σημασία δεν έχει μόνο το αποτέλεσμα –η εφημερίδα στο χαρτί ή στην οθόνη– αλλά η διαδικασία: η συνεργασία, η επιμέλεια, η ανάληψη ευθύνης, ο σεβασμός στη διαφορετική άποψη. Η σχολική εφημερίδα είναι μια μικρογραφία του δημόσιου λόγου, που εκπαιδεύει τους μαθητές όχι μόνο να γράφουν, αλλά και να ακούν.

Και όσο η κοινωνία υποφέρει από έλλειμμα ουσιαστικής επικοινωνίας, τόσο η ανάδειξη αυθεντικών μαθητικών φωνών αποκτά βαρύνουσα σημασία. Η εφημερίδα γίνεται έτσι πεδίο αυθεντικής έκφρασης, διαλόγου και ουσιαστικής συμμετοχής στα κοινά.

Ν. Βατόπουλος (προσαρμοσμένο – εμπνευσμένο από άρθρα του στην «Καθημερινή»)

 

 Κείμενο 2 

Τα ΜΜΕ ως πεδίο παιδείας και κριτικής σκέψης

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν είναι απλώς δίαυλοι πληροφόρησης· είναι χώροι διαμόρφωσης στάσεων, αξιών και ιδεολογιών. Η δημοσιογραφία δεν περιορίζεται στην καταγραφή γεγονότων, αλλά εμπεριέχει επιλογές, τονισμό, γωνία θέασης. Το πώς λέγεται κάτι, συχνά είναι πιο καθοριστικό από το ίδιο το γεγονός.

Όταν η έννοια της δημοσιογραφίας εισάγεται με σεβασμό και καθοδήγηση στη σχολική ζωή –μέσα από δράσεις όπως η μαθητική εφημερίδα– αποκτά ιδιαίτερη παιδευτική αξία. Το παιδί δεν είναι πια παθητικός αποδέκτης πληροφοριών αλλά ενεργός συντελεστής: επιλέγει, ερευνά, συνθέτει, αναλαμβάνει ευθύνη απέναντι σε μια αναγνωστική κοινότητα. Η εμπλοκή του αυτή ενισχύει την κριτική του ικανότητα, του καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και του μαθαίνει τη σημασία της επιχειρηματολογίας με σεβασμό στον άλλον.

Σε μια εποχή όπου η πληροφόρηση καταναλώνεται όπως το πρόχειρο φαγητό – γρήγορα, άκριτα, εντυπωσιακά – η μαθητική δημοσιογραφία εισάγει ένα διαφορετικό ήθος: το ήθος της στοχαστικότητας, της επιμέλειας, της ευθύνης. Οι μαθητές εκπαιδεύονται να αναγνωρίζουν την ποιότητα της πληροφορίας, να διακρίνουν την πλάνη, να τιμούν την αλήθεια – όχι ως δεδομένο, αλλά ως στόχο προς αναζήτηση.

Αν το σχολείο έχει χρέος να προετοιμάσει πολίτες και όχι απλώς εξεταζόμενους, τότε η μαθητική εφημερίδα είναι μια θαυμάσια άσκηση δημοκρατίας. Δίνει φωνή στον νέο άνθρωπο και του υπενθυμίζει πως ο δημόσιος λόγος είναι ευθύνη – και πράξη.

Παντελής Μπουκάλας(διασκευασμένο και επαυξημένο)

 

 ΘΕΜΑ Δ 

Σύμφωνα με τον Παντελή Μπουκάλα «Αν το σχολείο έχει χρέος να προετοιμάσει πολίτες και όχι απλώς εξεταζόμενους, τότε η μαθητική εφημερίδα είναι μια θαυμάσια άσκηση δημοκρατίας. Να δηλώσετε τη συμφωνία ή τη διαφωνία σας με τη θέση αυτή, εστιάζοντας στη συμβολή της μαθητικής εφημερίδας στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, της δημοκρατικής συνείδησης και της δημιουργικής έκφρασης των νέων. Να παρουσιάσετε τις απόψεις σας σε άρθρο σας στη σχολική εφημερίδα. (350 – 400 λέξεις)

Στο κείμενό σας να αξιοποιήσετε στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς.

 Προτεινόμενη Απάντηση: 

Σχολική εφημερίδα… ένα σχολείο δημοκρατίας!

Η σχολική εφημερίδα θεωρείται από τους περισσότερους ένας θεσμός παρωχημένος, ένα θεωρητικό κατασκεύασμα ρομαντικών νοσταλγών του παρελθόντος. Ωστόσο, πρόσφατος διαγωνισμός σχολικής εφημερίδας που διοργανώθηκε στη χώρα μας, έφερε στην επικαιρότητα το ζήτημα. Όπως, άλλωστε, τόνισε ο Παντελής Μπουκάλας, «Αν το σχολείο έχει χρέος να προετοιμάσει πολίτες και όχι απλώς εξεταζόμενους, τότε η μαθητική εφημερίδα είναι μια θαυμάσια άσκηση δημοκρατίας». Αυτή η θέση βρίσκει απόλυτα σύμφωνη τη σχολική μας κοινότητα. Η μαθητική εφημερίδα δεν είναι απλώς ένα έντυπο, αλλά ένα ζωντανό εργαστήρι όπου καλλιεργούνται δεξιότητες απαραίτητες για την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και τη διαμόρφωση υπεύθυνων και κριτικά σκεπτόμενων πολιτών.

Πρώτα απ’ όλα, η συμβολή της μαθητικής εφημερίδας στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης είναι ανεκτίμητη. Σε μια εποχή όπου η πληροφορία καταναλώνεται «γρήγορα, άκριτα, εντυπωσιακά», η ενασχόληση με τη μαθητική δημοσιογραφία εισάγει ένα διαφορετικό ήθος: το ήθος της στοχαστικότητας, της επιμέλειας, της ευθύνης. Ο μαθητής-συντάκτης καλείται να ερευνήσει, να διασταυρώσει πηγές, να διακρίνει την αξιοπιστία της πληροφορίας και να εστιάσει στην αναζήτηση της αλήθειας… Αυτή η διαδικασία τον καθιστά όχι ενεργό αποδέκτη και δημιουργό πληροφοριών, ενισχύοντας την ικανότητά του να αναλύει και να αξιολογεί τα δεδομένα.

Σημαντική, όμως, είναι η επίδρασή της και στην ανάπτυξη της δημοκρατικής συνείδησης, αφού λειτουργεί ως «άσκηση δημοκρατίας. Οι μαθητές μαθαίνουν να συνεργάζονται για τη δημιουργία του εντύπου, καλλιεργούν την υπευθυνότητά τους και εξασκούνται στην άρθρωση πολιτικού λόγου και την ανεκτικότητα, το σεβασμό της διαφορετικής άποψης. Έτσι, αντιλαμβάνονται την έννοια του πλουραλισμού και της πολυφωνίας, αναπτύσσουν πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό και αντιλαμβάνονται την ευθύνη του ενυπόγραφου λόγου, ανάχωμα στη ρητορική μίσους που υποθάλπει η ανωνυμία του διαδικτύου.

Τέλος, η σχολική εφημερίδα προάγει τη δημιουργική έκφραση των νέων. Σε έναν κόσμο όπου η πληροφορία διαχέεται αποσπασματικά και συχνά αλλοιωμένη, η εφημερίδα προσφέρει πεδίο αυθεντικής έκφρασης και ανάδειξη αυθεντικών μαθητικών φωνών. Οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν και να ιεραρχήσουν θέματα, να συντάξουν με ακρίβεια και να παρουσιάσουν τις ιδέες τους με προσωπικό ύφος. Αυτό ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους, καλλιεργεί τη φαντασία και τους βοηθά να καλλιεργήσουν τον λόγο και την έκφρασή τους. Και, φυσικά καλλιεργείται ο γραμματισμός τους στα μέσα ενημέρωσης

Συμπερασματικά, η μαθητική εφημερίδα είναι ένας θεσμός επίκαιρος και διαχρονικός, αφού πραγματώνει τον ουσιαστικό ρόλο του σχολείου, που είναι η πολύπλευρη και σφαιρική καλλιέργεια των μαθητών, η γαλούχηση πολιτών ενεργών, με δημοκρατικό ήθος και συνείδηση. Είναι χρέος μας να ενισχύσουμε τον θεσμό, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση μιας συμμετοχικής κοινωνίας.

Υπογραφή αρθρογράφου

(399 λέξεις)

 

⇒ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

 Κείμενο 1 

Μόνο στη χώρα μας ετησίως σκοτώνονται εκατοντάδες (701 το 2019) άνθρωποι σε αυτοκινητικά δυστυχήματα. Άτομα με ονόματα, διευθύνσεις, οικογένειες, όνειρα. Είναι ο Mad Clip (κατά κόσμον Πίτερ), ο Γιώργος, ο Παντελής, ο Νίκος, η Κατερίνα, η Ελένη, η Γεωργία. Είναι ένας φίλος μας, ένας γείτονας, ένας πατέρας, μια μητέρα. Τους θρηνούμε, μα δεν διορθωνόμαστε. Ούτε ατομικά, μα ακόμα περισσότερο ούτε ως οργανωμένη πολιτεία. Την επόμενη κιόλας μέρα υποπίπτουμε στα ίδια σφάλματα που μας στέρησαν αγαπημένους συνοδοιπόρους της ζωής. Γιατί όμως;

Γιατί ως άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας εγωιστές και αλαζόνες. Κριτικάρουμε όσους πίνουν και οδηγούν, αλλά αφαιρούμε τον εαυτό μας καθώς «εγώ είμαι ο καλύτερος οδηγός και δεν επηρεάζονται τα αντανακλαστικά μου όσο κι αν πιω». Αυτό το σύνδρομο του «καλύτερου οδηγού» σε συνδυασμό με τον παραλογισμό του τύπου «ε, καλά, σε μένα θα τύχει;» δημιουργούν μια εσφαλμένη εντύπωση ασφάλειας και σωματικής ανθεκτικότητας, τη στιγμή που κανείς δεν είναι άτρωτος μπροστά στον θάνατο. […]

Επίσης, ποτέ κανείς και σε καμία ηλικία δεν μας διδάσκει το πώς θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε στο τιμόνι. Και μη μου πείτε για τις εξετάσεις στο δίπλωμα. Το θέμα είναι να μιλήσουμε στα παιδιά όταν ακόμα είναι ακατέργαστα διαμάντια. Στην παιδική τους ηλικία να τους επιμορφώσουμε σχετικά με την οδική ασφάλεια και τον σεβασμό της ζωής. Της δικής τους αλλά και των διπλανών τους.

Μας νοιάζει το παιδί μας να μάθει από μικρό να οδηγεί, αλλά δεν του μιλάμε για τη ζώνη και το κράνος ή για τη συνέπεια που οφείλει να επιδεικνύει όντας οδηγός. […] Τα παιδιά είναι η συνέχεια της ζωής. Πώς θα πάμε παρακάτω, εάν δεν τους συνδράμουμε με τα απαραίτητα εκείνα εφόδια για μια ασφαλή ζωή; Ναι στην Κυκλοφοριακή Αγωγή, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Με βιβλίο ειδικά γραμμένο για παιδιά και εφήβους, με προγράμματα θεωρητικής και πρακτικής διδασκαλίας, με παιχνίδι που θα στοχεύει στην ασυναίσθητη απορρόφηση γνώσεων. […] Εν κατακλείδι, για να πάμε επιτέλους μπροστά, πρέπει πρώτα να κοιτάξουμε πίσω και να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα.

( διασκευασμένο άρθρο) του Θεόκριτου Αργυριάδη, φοιτητή Πολιτικής Επιστήμης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης , «Εφημερίδα των Συντακτών» 18-9-2021

 

 Κείμενο 2 

Μετωπική με τη λογική

Παρακολουθώ τη συζήτηση που έχει ξεσπάσει τελευταίως (για πολλοστή φορά) με αφορμή μια σειρά από τροχαία ατυχήματα και δυστυχήματα. Δεν κατανοώ ούτε την έκπληξη ούτε τον αποτροπιασμό μας. Είναι αναμενόμενο αυτό που συμβαίνει, και πάλι καλά να λέμε.

Σε μια χώρα όπου δεν τηρείται κανένας κανόνας οδικής κυκλοφορίας ούτε από τους αυτοκινητιστές ούτε από τους μηχανόβιους ούτε από τους ποδηλάτες ούτε από τους πεζούς, ούτε καν από τους οδηγούς πατινιών (γιατί τώρα τους έχουμε και αυτούς!), θα έπρεπε να είμαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα: για ακόμα πιο τρομακτικά δυστυχήματα, για ακόμα περισσότερους σακατεμένους ή και νεκρούς συνανθρώπους μας.

Ναι, παίζουν ρόλο η κακή σήμανση, η κακή συντήρηση και ο κακός φωτισμός των δρόμων μας. Ωστόσο, περισσότερο παίζουμε ρόλο εμείς που πατάμε γκάζια, για να προλάβουμε το πράσινο, όταν αυτό έχει ήδη γίνει κόκκινο, που μπαίνουμε στο αντίθετο ρεύμα, προκειμένου να γλιτώσουμε εκατό μέτρα παράκαμψης, που αρνούμαστε να σταματήσουμε στις αφύλακτες διαβάσεις, που επιβιβάζουμε ή αποβιβάζουμε κόσμο όπου μας αρέσει (κυρίως εκεί που απαγορεύεται), που επιμένουμε να περνάμε τον δρόμο εκτός διαβάσεων, που δεν χρησιμοποιούμε ποτέ φλας, που, αν και ποδηλατούμε σε κεντρικούς δρόμους, δεν φοράμε κράνος ούτε φωσφοριζέ γιλέκο, ούτε σταματάμε στα φανάρια (ο εν Ελλάδι ποδηλάτης έχει τους δικούς του, ανεξάρτητους νόμους) που, που, που … Τα αυτονόητα αναφέρω, σε έναν κόσμο που, ως φαίνεται, τα αγνοεί και αυτά.

άρθρο του Κοσμά Βίδου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΒΗΜΑgazino της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ» την Κυριακή 30-01-2022–με ελάχιστες αλλαγές.

 

 ΘΕΜΑ Δ 

Ο Δήμος σας διοργανώνει εκδήλωση με θέμα την οδική ασφάλεια. Καλείστε, ως εκπρόσωπος του σχολείου σας, να εκφωνήσετε εισήγηση 350 – 400 λέξεων προκειμένου να επισημάνετε τους αυξανόμενους κινδύνους από τη χρήση εναλλακτικών μέσων μεταφοράς, όπως το ποδήλατο ή το ηλεκτρικό πατίνι και να προτείνετε τρόπους με τους οποίους το σχολείο αλλά και εσείς οι ίδιοι μπορείτε να καλλιεργήσετε την κυκλοφοριακή αγωγή των συνομηλίκων σας.

 Προτεινόμενη Απάντηση: 

Αξιότιμα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, συνδημότες και συνδημότισσες,

Σας καλωσορίζω στη σημερινή εκδήλωση του δήμου μας με θέμα την οδική ασφάλεια. Τον τελευταίο καιρό διαπιστώνουμε αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων, ιδιαίτερα από τη στιγμή που πολλαπλασιάστηκαν στους δρόμους τα ποδήλατα και τα ηλεκτρικά πατίνια. Οι κίνδυνοι που μας απειλούν είναι πολλοί, γι’ αυτό και, ως εκπρόσωπος των συμμαθητών μου, θα σας μιλήσω για την ευθύνη του σχολείου αλλά και των νέων ανθρώπων της γενιάς μου να καλλιεργήσουμε την κυκλοφοριακή αγωγή όλων μας.

Δυστυχώς, η χώρα μας θρηνεί εκατοντάδες νεκρούς κάθε χρόνο σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα. Πρόκειται για ανθρώπους νέους, άτομα με ονόματα, διευθύνσεις, οικογένειες, όνειρα. Η τραγική αυτή πραγματικότητα οφείλεται στην ανεύθυνη συμπεριφορά των οδηγών και την έλλειψη οδικής παιδείας. Η κατάσταση επιδεινώνεται με την εμφάνιση των εναλλακτικ ών μέσων μεταφοράς που πολλαπλασιάζει τους κινδύνους με πιο συχνές συγκρούσεις, παρασύρσεις πεζών, τραυματισμούς και αναστάτωση στους δρόμους. Ο εκνευρισμός πεζών και εποχούμενων είναι διάχυτος, οδηγώντας πολλές φορές σε συγκρούσεις. Έτσι, ενώ ήρθαν για να δώσουν απάντηση στην ενεργειακή, την οικολογική και την οικονομική κρίση και ν’ αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής μας, τα μέσα αυτά υπονομεύουν την ασφάλεια και την ηρεμία της αστικής μας καθημερινότητας.

Η καλλιέργεια της κυκλοφοριακής αγωγής είναι ανάγκη επιτακτική. Μάλιστα, είναι σημαντικό να ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία και να μην περιορίζεται μόνο στις εξετάσεις για το δίπλωμα, όπως προτείνει ο Αργυριάδης. Το σχολείο μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες, εντάσσοντας στα προγράμματα σπουδών την εκπαίδευση κυκλοφοριακής αγωγής, την πρακτική εξάσκηση και βιωματική μάθηση μέσα από την εξοικείωση με τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας και την καλλιέργεια της υπευθυνότητας. Άλλωστε και η οδήγηση είναι μια πράξη ευθύνης.

Ως συνομήλικοι, έχουμε τη δύναμη να επηρεάσουμε ο ένας τον άλλον, με την αλλαγή κουλτούρας οδήγησης υιοθετώντας μια πιο υπεύθυνη στάση ως εποχούμενοι και τηρώντας τους κανόνες ασφαλείας. Είναι, όμως απαραίτητη και η ενίσχυση της αλληλεγγύης και της παρέμβασης, αφού μπορούμε να αποτρέψουμε τους συνομηλίκους μας από επικίνδυνες επιλογές, όντας οι ίδιοι ορθά παραδείγματα. Η ορθολογική αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα μας επιτρέψει να οργανώσουμε καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των συνομηλίκων μας. Και όχι μόνο.

Αγαπητό ακροατήριο,

η οδήγηση είναι μια καθημερινή δραστηριότητα, μια επιλογή ελευθερίας, ειδικά για εμάς τους νέους. Έχουμε πλέον την πολυτέλεια της επιλογής εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης που συνάδουν με το δυναμισμό του χαρακτήρα μας και μας καθιστούν ευέλικτους. Ας κάνουμε συνετ ή χρήση τους, παραμένοντας πιστοί στις επιταγές της ορθής οδηγικής συμπεριφοράς κάνοντας πράξη και συνείδηση την κυκλοφοριακή αγωγή. Μας αξίζει μια πόλη με ασφάλεια!

Σας ευχαριστώ

(404 λέξεις)

Μερικές επισημάνσεις για την παραγωγή λόγου…

 

Τα τελευταία χρόνια η φιλοσοφία των εξετάσεων είναι πολύ συγκεκριμένη, αφού επιλέγει τη βιωματική προσέγγιση των θεμάτων. Ζητούν τη συμφωνία ή τη διαφωνία με συγκεκριμένες θέσεις, την προσωπική τοποθέτηση πάνω ένα ζήτημα, εφόδια που πρέπει να διαθέτουμε ή δράσεις που καλείται η νέα γενιά αναλάβει, καθώς και τον ρόλο του σχολείου στην αντιμετώπιση ενός ζητήματος.

Αυτό μπορεί να προκύψει από μια αποδελτίωση των θεμάτων Δ των τελευταίων ετών:

 2024 

Στο Κείμενο 1 διατυπώνεται η θέση ότι τα ταξίδια αποτελούν «τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο ψυχικής εκτόνωσης και αναζωογόνησης του κάθε ανθρώπου». α) Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την παραπάνω θέση της συντάκτριας και γιατί; β) Εσείς, ποιους τρόπους επιλέγετε, για να αναζητήσετε την προσωπική σας ηρεμία και ισορροπία και για ποιους λόγους κάνετε αυτές τις επιλογές; Αξιοποιώντας δημιουργικά τα Κείμενα 1 και 2 να παρουσιάσετε τις απόψεις σας σε άρθρο 350-400 λέξεων, που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας.

 επαναληπτικές 

Στο Κείμενο 2 διατυπώνεται η άποψη ότι «Το κεντρικό αίτημα… για τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) είναι η ανάγκη το οργανωμένο κοινωνικό σύνολο να τους εξασφαλίσει ίσους με όλους όρους, συνθήκες και ευκαιρίες ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους και κατάκτησης ενός ικανοποιητικού επιπέδου ζωής». α) Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΑμεΑ; β) Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη που διατυπώνεται στο παραπάνω απόσπασμα για τον ρόλο του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου στην κατάκτηση ενός ικανοποιητικού επιπέδου ζωής των ΑμεΑ; Να διατυπώσετε τις θέσεις σας σε μια σύντομη εισήγηση 350-400 λέξεων στο πλαίσιο μιας εκδήλωσης που διοργανώνει το σχολείο για τα δικαιώματα των ΑμεΑ. Στην απάντησή σας να αξιοποιήσετε δημιουργικά τα Κείμενα 1 και 2. Μονάδες 30

 2023 

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας, εκφωνείτε ομιλία (350-400 λέξεις) στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της περιοχής σας. α) Να αναφέρετε φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο﮲ β) εσείς, ως νέα γενιά, μπορείτε να συμβάλλετε έμπρακτα στην επίτευξη της ισότητας των φύλων;

Όποια κι αν είναι η άποψή σας, να την υποστηρίξετε τεκμηριωμένα αξιοποιώντας δημιουργικά και τα κείμενα αναφοράς (Κείμενα 1, 2, 3).

 επαναληπτικές 

Συμμετέχετε σε συνεδρίαση της Βουλής των Εφήβων, με θέμα «Σεβασμός και Ανθρώπινα Δικαιώματα». Στη συνεδρίαση κυριαρχεί η άποψη ότι επικρατεί σημαντικό έλλειμμα σεβασμού στη σύγχρονη εποχή. Στην ομιλία σας (350-400 λέξεων): α) διατυπώνετε τη συμφωνία ή τη διαφωνία σας σχετικά με την άποψη αυτή, τεκμηριώνοντάς την με ενδεικτικά παραδείγματα, και β) αναφέρετε τους τρόπους με τους οποίους εσείς εκδηλώνετε τον σεβασμό απέναντι στον εαυτό σας και τους άλλους. Να αξιοποιήσετε δημιουργικά τα Κείμενα 1 και 2.

 2022 

«Αξίζει να μαθαίνουμε για αυτούς τους νεκρούς. Αξίζει να γνωρίζουμε τι έκαναν, πώς σκέφτονταν, πώς ζούσαν». Με αφορμή τη διαπίστωση του συγγραφέα και αξιοποιώντας δημιουργικά τα Κείμενα 1 και 2: α) να εκφράσετε την άποψή σας για την αξία της ιστορικής γνώσης και β) να αναφέρετε βιωματικούς τρόπους που μπορούν να καλλιεργήσουν το ενδιαφέρον σας για το ιστορικό παρελθόν. Το κείμενό σας να έχει τη μορφή άρθρου που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας. (350-400 λέξεις)

 επαναληπτικές 

Η συντάκτρια του Κειμένου 1 διερωτάται: «Γιατί είναι δύσκολο να αλλάξουμε τις συνήθειές μας, να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους για την οικολογική καταστροφή, έτσι ώστε να λειτουργήσουμε σωτήρια τόσο για εμάς όσο και για το περιβάλλον;». α) Αν το ερώτημα απευθυνόταν σε εσάς προσωπικά, τι θα απαντούσατε; β) Πιστεύετε ότι η δική σας γενιά θα μπορούσε να εξασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για τον πλανήτη;

Τεκμηριώστε τις απαντήσεις σας, λαμβάνοντας υπόψη και τα Κείμενα αναφοράς 1 και 2. Το κείμενό σας (350-400 λέξεων) να έχει τη μορφή άρθρου που θα δημοσιευτεί στη μαθητική σας εφημερίδα, σε σχετικό αφιέρωμα για το περιβάλλον.

 2021 

Σε μια νεανική ιστοσελίδα δημοσιεύονται τα Κείμενα 1 και 2 και καλείσαι, αφού τα μελετήσεις, να απαντήσεις με ένα άρθρο (350-400 λέξεις), στην ίδια ιστοσελίδα, στα παρακάτω ερωτήματα: α) Με ποια εφόδια πιστεύεις ότι θα μπορέσεις να αντιμετωπίσεις τον κόσμο στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι ανησυχίες που περιγράφονται στην παράγραφο 2 του Κειμένου 1; β) Με ποιες συγκεκριμένες δράσεις, κατά τη γνώμη σου, θα μπορούσατε εσείς οι νέοι να βελτιώσετε τον κόσμο;

 επαναληπτικές 

Αξιοποιώντας δημιουργικά τα Κείμενα 1 και 2, να γράψεις ένα δικό σου κείμενο (350-400 λέξεις), το οποίο θα αναρτηθεί στο προσωπικό σου ιστολόγιο, με βάση τα παρακάτω ερωτήματα: α) Με ποια κριτήρια επιλέγεις τα μουσικά σου ακούσματα; β) Πώς αυτά συμβάλλουν τόσο στη συγκρότηση του εαυτού σου όσο και στην αντίληψή σου για τον κόσμο;

 2020 

Ποια είναι η σχέση σας με την ανάγνωση βιβλίων και ποιος ο ρόλος της στη γενικότερη διαχείριση του προσωπικού σας χρόνου; Με αφόρμηση τα Κείμενα 1 και 2 αποφασίζετε να καταθέσετε την προσωπική σας εμπειρία στο ιστολόγιο του σχολείου σας. Να δικαιολογήσετε την όποια επιλογή σας. (300-350 λέξεις).

(παλιό σύστημα) Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, σε ανοιχτή εκδήλωση που πραγματοποιείται στο σχολείο σας, εκφωνείτε ομιλία στην οποία εκθέτετε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας σχετικά με : α. τη συμβολή του βιβλίου στη συγκρότηση της προσωπικότητας των νέων και β. τις δράσεις, εντός και εκτός σχολείου, που θεωρείτε ότι θα τους βοηθήσουν να εμπλακούν ενεργά στην αναγνωστική εμπειρία. Το κείμενό σας να έχει έκταση 500-600 λέξεων.

 επαναληπτικές 

Σε μια συζήτηση με έναν καθηγητή σας στη σχολική τάξη με θέμα: «Η επιστήμη στην καθημερινή ζωή», η δική του παρέμβαση τελείωσε με την άποψη του Στέφανου Τραχανά ότι: «Το να κρατάς διαρκώς το ενδεχόμενο να έχεις κάνει λάθος και να μη διστάζεις να κάνεις τις αναγκαίες αναθεωρήσεις, όταν το διαπιστώνεις, σε βοηθάει πολύ στο να γίνεσαι άξιος επιστήμονας και χρήσιμος άνθρωπος». Αυτή η άποψη μπορεί να έχει εφαρμογή στην προσωπική σας ζωή; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ομιλία που θα απευθύνετε στην ολομέλεια της τάξης (300 -350 λέξεις).

(παλιό σύστημα) Σε κείμενο (500-600 λέξεις) με τη μορφή αποδεικτικού δοκιμίου, στο οποίο θα δώσετε έναν τίτλο, να αναφερθείτε : α. σε συγκεκριμένα φαινόμενα που επιβεβαιώνουν την έλλειψη ευαισθησίας του ανθρώπου στις μέρες μας, και β. σε ενέργειες με τις οποίες ο νέος άνθρωπος μπορεί να εκδηλώσει έμπρακτα την κοινωνική του ευαισθησία.

 

Κατά την παραγωγή λόγου, είναι σημαντική μια οργανωμένη στρατηγική.

♦(Για τα βήματα παραγωγής λόγου, Βλ. Εκδόσεις Χατζηθωμά, Μέθοδος Γνώσης, σελ. 436)

Το πρώτο βήμα για μια ικανοποιητική έκθεση είναι η αποσαφήνιση του ζητουμένου. Το ερώτημα πρέπει να γίνει κατανοητό, προκειμένου να δοθεί μια απόλυτα σαφής και εύστοχη απάντηση.

Είναι σημαντική η προσεκτική ανάγνωση του θέματος. Διαβάζοντας το θέμα, πρέπει να αποσπασθούν από αυτό συγκεκριμένες πληροφορίες – στοιχεία.

Μέσα από την ανάγνωση είναι σημαντικό να επισημανθούν τα εξής:

1. Το κειμενικό είδος. Λογικά θα ζητηθεί κείμενο επιχειρηματολογίας, αφού σε όλες τις πιθανές εκδοχές των θεμάτων που προτείνονται απαιτείται επιχειρηματολογία και τεκμηρίωση
2. Ο κειμενικός τύπος . Είναι σημαντικό να ακολουθούνται οι συμβάσεις και τα χαρακτηριστικά που συνεπάγεται ο κάθε τύπος κειμένου. Βέβαια, η συνέπεια στον κειμενικό τύπο δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σε εξωτερικά στοιχεία αλλά να εμβαθύνει και σε πιο ουσιαστικά χαρακτηριστικά, όπως τα ρηματικά πρόσωπα και το ύφος που απαιτείται. Επίσης, δεν πρέπει να περιορίζεται μονάχα στην αρχή της έκθεσης αλλά να διαπνέει ολόκληρο το κείμενο.

♦(Για το επικοινωνιακό πλαίσιο, Βλ. Εκδόσεις Χατζηθωμά, Μέθοδος Γνώσης, σελ. 436)

3. Η περίσταση επικοινωνίας. Το ύφος του κειμένου θα πρέπει να είναι ανάλογο με την επικοινωνιακή περίσταση, τον χώρο, την ποιότητα του αποδέκτη, τον ρόλο του γράφοντος, τη σοβαρότητα του ζητήματος υπό πραγμάτευση. Το κείμενό θέλουμε να χαρακτηρίζεται από φυσικότητα.
4. Ο θεματικός άξονας. Είναι σημαντικό να εντοπίζεται από την αρχή η κεντρική έννοια που χαρακτηρίζει το θέμα και να δηλώνεται με σαφήνεια από τον πρόλογο. Το κείμενό έτσι θα έχει μια σαφή κατεύθυνση και θα προετοιμάσει κατάλληλα τον αναγνώστη
5. Τα δεδομένα του θέματος. Πρόκειται για στοιχεία τα οποία αναφέρονται στη διατύπωση του θέματος και μπορούν να αξιοποιηθούν στη συγγραφή του προλόγου.
6. Τα ζητούμενα του θέματος (ή το ζητούμενο) Είναι σημαντικό να γίνει πλήρως κατανοητό το περιεχόμενό τους για μια εύστοχη απάντηση

 

Χρήσιμες επισημάνσεις

• δομή του κυρίως θέματος. Σε ένα κείμενο με όριο 300 – 350 λέξεις και δύο ζητούμενα απαιτούνται δύο παράγραφοι, μια για κάθε ζητούμενο. Σε ένα κείμενο με όριο 350 – 400 λέξεις και ένα ζητούμενο θα γίνει ανάλυση σε τρεις παραγράφους για το κύριο μέρος. Αν το ίδιο το ζητούμενο επιμερίζεται σε δύο τομείς (πχ άτομο και κοινωνία), ανάλογα επιμερίζεται και η ανάπτυξη σε δύο παραγράφους, μία για τον κάθε τομέα στην οποία μπορούν να αξιοποιηθούν από δύο επιχειρήματα
• Από πού θα αντληθούν τα επιχειρήματά; Από τα ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ που δίνονται, τις ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ που αναλύθηκαν, τους ΤΟΜΕΙΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ (πολιτικός, κοινωνικός, οικονομικός, πνευματικός, ηθικός – ψυχολογικός), τη βιωματική ΕΜΠΕΙΡΙΑ (αφού πολλά θέματα προσεγγίζονται βιωματικά, με προσωπική άποψη/ εκτίμηση) (για την ανάλυση εννοιών, Εκδόσεις Χατζηθωμά, 51 κριτήρια)
• Ένα επιχείρημά δεν κατονομάζεται απλώς αλλά θα πρέπει να τεκμηριώνεται. Στόχος είναι η πειθώ και όχι η απλή πληροφόρηση του αναγνώστη. Ακολουθείται το σχήμα: ΤΙ; – ΠΩΣ/ ΓΙΑΤΙ; – ΜΕ ΠΟΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ;

 

Πχ Σε ένα θέμα σχετικό με την προπαγάνδα και τα αίτια που την προκαλούν μπορεί να παρουσιαστεί ως βασικό αίτιο της προπαγάνδας η έλλειψη κριτικής ικανότητας/ σκέψης

Βασικό αίτιο της προπαγάνδας θεωρείται η έλλειψη κριτικής ικανότητας (τι;), η οποία δεν επιτρέπει την επεξεργασία της παρεχόμενης πληροφορίας και την αξιολόγηση της αξιοπιστίας και αντικειμενικότητάς της (πώς/ γιατί;). Έτσι, η χειραγώγηση της κοινής γνώμης προκύπτει ως φυσικό επακόλουθο.

 

• ΕΠΙΛΟΓΟΣ : Ο επίλογος αποτελεί το επιστέγασμα της πραγμάτευσης, γι’ αυτό και πρέπει να αποτελεί τη λογική κατάληξη της σκέψης και της επιχειρηματολογίας που προηγήθηκε. Έτσι, ανακεφαλαιώνει χωρίς να επαναλαμβάνει, προτείνει με τρόπο φυσικό, παρουσιάζοντας μια προοπτική που δεν έχει αναλυθεί στο κύριο μέρος, ολοκληρώνει με μια αισιόδοξη διάθεση. Σημαντική η πρωτοτυπία και η αυθεντικότητα.

Προσοχή!!

• Σε θέμα νέου τύπου στο οποίο ζητείται να αξιοποιηθούν στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς, αποφεύγεται η μεταφορά  με αυτούσιο τρόπο των απόψεων των κειμενογράφων. Αναπαράγονται δημιουργικά!

♦(Για τα βήματα παραγωγής λόγου, Βλ. Εκδόσεις Χατζηθωμά, Μέθοδος Γνώσης, σελ. 437)

• Σε θέμα στο οποίο ζητείται ο σχολιασμός μιας δεδομένης άποψης, θα πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθεί με σαφήνεια η άποψη αυτή
• Σε θέμα στο οποίο ζητείται η συμφωνία ή διαφωνία με άποψη του κειμένου αναφοράς θα πρέπει να γίνει σαφής τοποθέτηση. Η θέση μπορεί να είναι αρνητική (ΔΙΑΦΩΝΙΑ), οπότε απαιτείται ανασκευή των ισχυρισμών του συντάκτη στο κείμενο αναφοράς ή θετική (ΣΥΜΦΩΝΙΑ), οπότε επιβεβαιώνονται αντίστοιχα. Υπάρχει, πάντα, η πιθανότητα συμφωνίας ή διαφωνίας υπό προϋποθέσεις, ώστε να αποφεύγεται η δογματική διατύπωση
• Τα εφόδια είναι ποιότητες, αξίες ενώ οι δράσεις είναι πράξεις!
• Η προσωπική τοποθέτηση απαιτεί τη χρήση α’ ενικού ρηματικού προσώπου ενώ η τοποθέτηση του γράφοντος ως εκπροσώπου της νέας γενιάς απαιτεί την επιλογή του α΄ πληθυντικού ρηματικού προσώπου