Κριτήρια ΓΕΛ
“ΣΧΟΛΕΙΟ & ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ” Κριτήριο Αξιολόγησης με Απαντήσεις
Μάι
Κείμενο 1
Η Νέα Εποχή της Ψηφιακής Εκπαίδευσης και ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης στον 21ο αιώνα
Μια νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα αναδύεται λόγω της πανδημίας, μια πραγματικότητα η οποία χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα, πολλά ερωτήματα αλλά και νέες προοπτικές. Η τεχνολογία χρησιμοποιείται σε πρωτόγνωρο εύρος και το εύλογο ερώτημα είναι κατά πόσο μπορεί η εκπαίδευση να προσαρμοστεί στη νέα ψηφιακή εποχή. Ωστόσο υπάρχουν πολλές ελλείψεις και ανισότητες οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν. Περισσότερο από το 20% των νέων ανθρώπων έχουν ελλιπείς ψηφιακές δεξιότητες. Μόνο 39% των εκπαιδευτικών νιώθουν έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες στο καθημερινό μάθημα, ενώ η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι εξασφαλισμένη μόνο για το 74% των νοικοκυριών με χαμηλότερα εισοδήματα.
Σκιαγραφώντας το «όραμα της για ποιοτική, ενταξιακή και προσβάσιμη ψηφιακή εκπαίδευση στην Ευρώπη», τo 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει το νέο Σχέδιο Δράσης για την Ψηφιακή Εκπαίδευση. Δύο είναι οι στρατηγικές προτεραιότητες της Ε. Ε. Αφενός να δημιουργήσει τις συνθήκες για την ανάπτυξη ενός ψηφιακού εκπαιδευτικού οικοσυστήματος υψηλών επιδόσεων ενισχύοντας τις υποδομές (εύχρηστα εργαλεία, ασφαλείς πλατφόρμες), τη συνδεσιμότητα, τον ψηφιακό εξοπλισμό και το έμψυχο δυναμικό σε ψηφιακές δεξιότητες. Αφετέρου, να συντελέσει στην ενίσχυση των ψηφιακών ικανοτήτων και δεξιοτήτων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, δίνοντας έμφαση στην ενίσχυση των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων των μαθητών από μικρή ηλικία και στην ανάπτυξη του ψηφιακού γραμματισμού, με σημείο αιχμής την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι κομβικός στη διαμόρφωση του νέου ψηφιακού μαθητή και πολίτη. Η ικανότητα προσαρμογής στη συνεχή αλλαγή, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, οι δημιουργικές προσεγγίσεις είναι δεξιότητες που μπορούν να αναπτυχθούν σε ένα πλαίσιο τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης, μέσα σε καλά οργανωμένα μαθησιακά περιβάλλοντα, με κατάλληλο εκπαιδευτικό σχεδιασμό, με σεβασμό στις συναφείς παιδαγωγικές προσεγγίσεις, με πρόβλεψη για κατάλληλη αξιολόγηση. Ο παράγοντας «άνθρωπος», η διαπροσωπική επικοινωνία, η υποστήριξη και προάσπιση της ψυχικής υγείας είναι στοιχεία άμεσα συνδεδεμένα με την εκπαιδευτική διαδικασία.
Το πιο καίριο τελικά ερώτημα είναι «πώς μπορεί να διαμορφωθεί ένα εκπαιδευτικό ψηφιακό οικοσύστημα εντός του οποίου να μπορούν οι μαθητές να ανθίσουν, να εξελιχθούν, να προοδεύσουν;» Όπως στο σκάκι, οι συνδυασμοί επιλογών, προοπτικών, αποφάσεων που θα οδηγήσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα είναι ατελείωτοι. Κανείς όμως δεν μπορεί να αρνηθεί πως βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής κατά το οποίο οι ιθύνοντες καλούνται να χαράξουν πολιτικές που θα οδηγήσουν στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης.
Κείμενο 2
Νέες προκλήσεις για την εκπαιδευτική αξιολόγηση
Το σύγχρονο σχολείο, στην προσπάθειά του να εναρμονιστεί με την εποχή της ραγδαίας αύξησης της γνώσης και εξέλιξης της τεχνολογίας, της κοινωνικοοικονομικής ρευστότητας και της μεταβλητότητας των επαγγελμάτων, της παγκοσμιοποίησης και των πολυπολιτισμικών κοινωνιών, ακόμα και των γενικότερων κοινών προβλημάτων, όπως η πρόσφατη πανδημία που έπληξε τις περισσότερες χώρες, έχει μεταβληθεί από σχολείο μετάδοσης γνώσεων σε σχολείο δεξιοτήτων.
Το αίτημα για παροχή ίσων ευκαιριών και για δημοκρατικό σχολείο αποκτά, με αυτόν τον τρόπο, νέες διαστάσεις. Ο Κασσωτάκης τονίζει ότι «Η μελλοντική πραγματικότητα θα απαιτήσει από τα άτομα να έχουν αναπτύξει την ικανότητα της αυτορρύθμισης, της αυτοδιαχείρισης της γνώσης, άρα, και της εκπαίδευσης και της κατάρτισής τους […] ».
Η έννοια της Διαφοροποίησης της Διδασκαλίας […] έχει ως πρωταρχικό στόχο την παροχή ίσων ευκαιριών μάθησης για όλους τους μαθητές. Αυτό συμβαίνει, διότι «Η διαφοροποιημένη παιδαγωγική ξεκινά με την άρνηση της αδιαφορίας προς τις διαφορές». Διαφοροποίηση, δηλαδή, είναι η ανταπόκριση του εκπαιδευτικού στις ανάγκες του κάθε μαθητή. Στο πλαίσιο αυτό, «οι μαθητές επιτυγχάνουν και βρίσκουν πιο ενδιαφέρον το σχολείο, εάν η διδασκαλία γίνεται με τρόπο που να ανταποκρίνεται στα προσωπικά τους μαθησιακά επίπεδα» και, για αυτόν τον λόγο, η Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας και Μάθησης αποτελεί εκπαιδευτική παρέμβαση που θεμελιώνεται στη θεωρία της εποικοδόμησης της μάθησης, της ανακαλυπτικής μάθησης και της αλληλεπίδρασης. Άλλωστε, μία διδασκαλία που αντιμετωπίζει όλους τους μαθητές με τον ίδιο τρόπο και επιδιώκει να τους καταστήσει κοινωνούς της μάθησης με την ίδια μέθοδο, ρυθμό και διαδικασία, δεν μπορεί να έχει για όλους το ίδιο αποτέλεσμα.
Κείμενο 3
Νεότητα Δύσκολων Χρόνων
Απόσπασμα από ποίημα της Ζωής Καρέλη (1901 – 1998) από τη συλλογή Της μοναξιάς και της έπαρσης, Θεσσαλονίκη,1951.
Τι θα κάνουν οι νεότατοι, οι ωραίοι,
με την τραγικήν εφηβεία,
ραγισμένο κρύσταλλο της ψυχής,
αφανισμένο λουλούδι, άγουρο χαλασμένο καρπό,
κίτρινο της αυγής χρώμα μελαγχολικό;
Αρχίζει μέρα συννεφιασμένη,
μ’ αδιέξοδον ουρανό, βαρύ, φορτωμένο
καταιγίδες φανερές κι ύπουλες.
Τι θα κάνουν εκείνοι, που έχουν
τα ωραία, τα φοβερά εκείνα μάτια
της νεότητας καθαρά κι αμετάπειστα;
[…]
Τι θα κάνουν οι έφηβοι,
όταν τόσο πολύ γνωρίζουν
και δεν μπορούν να ελπίζουν,
καθώς αρχινούν τη ζωή;
Λαχταράν ουρανό, καθαρό φως
και στον γαλάζιο πόντο ν' αρμενίσουν
ελεύθεροι να πιστέψουν ζητούν
στην ανθρώπινη δύναμή τους ακέρια.
Tους έταξαν την πλήρη ελευθερία,
η θυσία του αίματος να πληρωθεί.
Πιο βαριά η δουλειά τούς δένει
κι η προσπάθεια που αυξαίνει επίπονη,
δεν αφήνει το άνθισμα ευτυχίας καλής.
Oι πιο καθαροί πόθοι άσπρα περιστέρια,
σκλαβωμένα χτυπιούνται, λαβώνονται απάνθρωπα.
Tί ξέρουν αυτοί και δεν μιλούν;
Ποια σκληρότητα έμαθαν;
[…]
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α
Α1. Να αναπτύξετε τις προεκτάσεις της διαφοροποιημένης διδασκαλίας στο πλαίσιο του σύγχρονου σχολείου, όπως αναλύονται στο κείμενο 2 (50 – 60 λέξεις)
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας δίπλα στον αριθμό της Στήλης Α το γράμμα από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση, με βάση το περιεχόμενο των Κειμένων 1 και 2 (χωρίς αναφορά σε χωρία των κειμένων):
Β2. α. Τι επιδιώκεται με τη χρήση στατιστικών στοιχείων στο Κείμενο 1 (μονάδες 5) και τι με τη χρήση ευθύ λόγου στο Κείμενο 2 (μονάδες 5);
β. Στο Κείμενο 1 γίνεται χρήση μιας αναλογίας. Να αιτιολογήσετε τον ρόλο της ως προς την πρόθεση του συντάκτη και το υφολογικό αποτέλεσμα.
(μονάδες 5)
Β3.Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο του Κειμένου 1 , να εξηγήσετε γιατί «ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι κομβικός στη διαμόρφωση του νέου ψηφιακού μαθητή και πολίτη». (60 – 70 λέξεις)
ΘΕΜΑ Γ
ΘΕΜΑ Δ
Δ. Σύμφωνα με τη Θ. Γκένιου «Η τεχνολογία χρησιμοποιείται σε πρωτόγνωρο εύρος και το εύλογο ερώτημα είναι κατά πόσο μπορεί η εκπαίδευση να προσαρμοστεί στη νέα ψηφιακή εποχή. Ωστόσο υπάρχουν πολλές ελλείψεις και ανισότητες οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν». Σε άρθρο σας που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας να παρουσιάσετε τις προτάσεις σχετικά με την υπέρβαση αυτών των ελλειμμάτων. Πώς μπορεί το σχολείο να γίνει δημοκρατικό, παρέχοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές; Στο άρθρο σας, να αξιοποιήσετε ιδέες από τα Κείμενα 1 και 2.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ
ΘΕΜΑ Α
Α1. Στο σύγχρονο σχολείο, η διαφοροποιημένη διδασκαλία αποτελεί κλειδί για την παροχή ίσων ευκαιριών μάθησης, καθώς ανταποκρίνεται στις ξεχωριστές ανάγκες κάθε μαθητή. Ενώ το σχολείο μετασχηματίζεται σε κέντρο ανάπτυξης δεξιοτήτων, η εξατομικευμένη προσέγγιση καθιστά τη μάθηση πιο ελκυστική και αποτελεσματική, βασισμένη στην εποικοδόμηση και την ανακαλυπτική μάθηση, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση και την αυτοδιαχείριση της γνώσης.
(54 λέξεις)
ΘΕΜΑ Β
Β2. α. Στο Κείμενο 1 γίνεται χρήση στατιστικών στοιχείων («Περισσότερο από το 20% των νέων ανθρώπων έχουν ελλιπείς ψηφιακές δεξιότητες. Μόνο 39% των εκπαιδευτικών νιώθουν έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες στο καθημερινό μάθημα, ενώ η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι εξασφαλισμένη μόνο για το 74% των νοικοκυριών με χαμηλότερα εισοδήματα»). Με αυτά ενισχύεται η επιχειρηματολογία της γράφουσας σχετικά με την αδυναμία της ελληνικής κοινωνίας να προσαρμοσθεί στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα. Ο λόγος αποκτά αντικειμενικότητα και γίνεται πειστικός, εφόσον τα στατιστικά στοιχεία αποτελούν τεκμήρια της λογικής.
Στο Κείμενο 2 παρατίθενται σε λόγο ευθύ οι απόψεις του Κασσωτάκη σχετικά με τις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας και τα χαρακτηριστικά της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής. Με τον ευθύ λόγο διακόπτεται η μονοτονία της αφήγησης, το κείμενο αποκτά ζωντάνια και αμεσότητα και ενισχύεται η πειστικότητα, εφόσον η αυτούσια παράθεση της άποψης μιας αυθεντίας προσδίδει στα γραφόμενα εγκυρότητα και αξιοπιστία.
Β2 β. Στο Κείμενο 1 γίνεται χρήση μιας αναλογίας. Παραλληλίζεται η διαμόρφωση του εκπαιδευτικού ψηφιακού συστήματος με το σκάκι, αφού και στις δύο περιπτώσεις το τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα προκύπτει από ατελείωτους συνδυασμούς επιλογών, προοπτικών και αποφάσεων. Με την αναλογία ο συντάκτης καθιστά σαφή την αφηρημένη έννοια του σχεδιασμού του ψηφιακού συστήματος μέσα από τον παραλληλισμό του με την οικεία στον αναγνώστη έννοια του σκακιού. Έτσι, εκλαϊκεύει το περιεχόμενο, αναδεικνύει τον αρχικό ισχυρισμό και προσδίδει παραστατικότητα.
Β.3. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι κομβικός, καθώς αυτοί διαμορφώνουν το μαθησιακό περιβάλλον στο οποίο οι μαθητές αναπτύσσουν κριτική σκέψη, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και δημιουργικές προσεγγίσεις. Μέσα από οργανωμένο εκπαιδευτικό σχεδιασμό και παιδαγωγικές προσεγγίσεις, οι εκπαιδευτικοί βοηθούν στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ ταυτόχρονα προάγουν την ανθρώπινη επικοινωνία και την ψυχική υγεία, στοιχεία απαραίτητα για την ολιστική εξέλιξη του ψηφιακού μαθητή και πολίτη.
ΘΕΜΑ Γ
Στο ποίημα παρουσιάζονται τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι. Σκιαγραφείται ένα μέλλον δυσοίωνο, χωρίς ελπίδα. Αν και έχουν προσόντα, δεν είναι σε θέση να κατακτήσουν την ευτυχία. Ο εικονοπλαστικός λόγος που αισθητοποιεί την απαισιοδοξία με τη μορφή ενός «βαρύ», «φορτωμένου ουρανού» υποβάλλει το υπαρξιακό τους αδιέξοδο, που δε συνάδει με την νεαρή τους ηλικία. Η εντύπωση αυτή ενισχύεται από αντιφάσεις («άγουρο χαλασμένο καρπό») και αποδίδει μια νεότητα με κομμένα φτερά προτού καν αυτά ανοίξουν. Το ποιητικό υποκείμενο φαίνεται να συμπονά τους νέους και ν’ αγωνιά για την τύχη τους, όπως γίνεται αντιληπτό από τα ερωτήματα που επαναλαμβάνονται («Τι θα κάνουν…;»). Πράγματι, η θέση τους είναι τραγική, αφού είναι καταδικασμένοι σε μια επίπονη προσπάθεια που, όμως, είναι ατελέσφορη, αφού «δεν αφήνει το άνθισμα ευτυχίας καλής». Έτσι, οι νέοι δεν θα απολαύσουν την ελευθερία που «τους έταξαν» και οι προσδοκίες τους θα ματαιωθούν με τρόπο σκληρό, όπως μαρτυρά η εικόνα των λαβωμένων περιστεριών. Ίσως η επίγνωση σκληρών αληθειών, τις οποίες αγνοεί το ποιητικό υποκείμενο, εμποδίζει τους νέους από τη βίωση της ελπίδας.
Θεωρώ ότι η παιδεία μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός αισιόδοξου μέλλοντος για τη νέα γενιά. Είναι δύναμη απελευθερωτική, που απαλλάσσει από τα δεσμά της άγνοιας. Παρόλο που μπορεί να μας φέρει αντιμέτωπους με «σκληρότητες» διευρύνει τους ορίζοντές μας και επιτρέπει την επίτευξη μιας ζωής με νόημα.
(200 λέξεις)
ΘΕΜΑ Δ
Για ένα δημοκρατικό ψηφιακό σχολείο!
Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας έχει φέρει την εκπαίδευση αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες προκλήσεις και ευκαιρίες. Όπως εύστοχα επισημαίνει η Θ. Γκένιου: «Η τεχνολογία χρησιμοποιείται σε πρωτόγνωρο εύρος και το εύλογο ερώτημα είναι κατά πόσο μπορεί η εκπαίδευση να προσαρμοστεί στη νέα ψηφιακή εποχή. Ωστόσο υπάρχουν πολλές ελλείψεις και ανισότητες οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν». Στο πλαίσιο αυτό, το σχολείο μας, ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, οφείλει να αναλάβει δράση για να ξεπεράσει αυτές τις ελλείψεις μέσα από έναν πολυεπίπεδο σχεδιασμό, διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό ένα δημοκρατικό εκπαιδευτικό περιβάλλον που παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές.
Είναι, πρωτίστως, σημαντική η ενίσχυση των υποδομών και η αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού στα σχολεία, στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός ψηφιακού εκπαιδευτικού συστήματος υψηλών επιδόσεων, όπως προτείνει και το Σχέδιο Δράσης της Ε.Ε. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η παροχή ασφαλών και εύχρηστων εργαλείων, η δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο για όλους τους μαθητές και η αξιοποίηση διαδραστικού πίνακα κατά τη διδασκαλία. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι κομβικός για την ευόδωση μιας τέτοιας προσπάθειας, γι’ αυτό και απαιτείται η συνεχής επιμόρφωσή τους στις νέες τεχνολογίες και η υιοθέτηση καινοτόμων διδακτικών προσεγγίσεων. Έτσι, θα είναι σε θέση να γαλουχήσουν κατάλληλα τους μαθητές, καλλιεργώντας τον ψηφιακό γραμματισμό. Πέρα από τις ψηφιακές δεξιότητες, βέβαια, το σχολείο οφείλει να καλλιεργεί την κριτική σκέψη, την επίλυση προβλημάτων, τη δημιουργικότητα και την ικανότητα προσαρμογής στη συνεχή αλλαγή.
Οι καινοτομίες αυτές μπορούν να βρουν εφαρμογή σε ένα σύγχρονο, δημοκρατικό σχολείο που καταργεί τις διακρίσεις και παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές. Με την εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, το σχολείο αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και ενισχύει τη μοναδικότητα του κάθε μαθητή, αντιμετωπίζοντας κατάλληλα τις διαφορετικές του ανάγκες . Στόχος είναι η ενεργητική συμμετοχή όλων στη μάθηση. Μια τέτοια προσέγγιση, μάλιστα, αναδεικνύει την ανάγκη της επικοινωνίας και τη διασφάλιση της καλής ψυχικής υγείας των μαθητών, μέσα από ένα υποστηρικτικό εκπαιδευτικό περιβάλλον. Η τεχνολογία, αν και χρήσιμο εργαλείο, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη διαπροσωπική σχέση και την ψυχολογική στήριξη που προσφέρει ο εκπαιδευτικός. Τέλος, είναι σημαντική η αξιοποίηση της ψηφιοποίησης για την ενίσχυση της διδασκαλίας. Εφαρμογές όπως το ψηφιακό φροντιστήριο και η ηλεκτρονική βιβλιοθήκη παρέχουν ισότιμη πρόσβαση στη γνώση, αμβλύνοντας τα χάσματα.
Τελικά, η διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού ψηφιακού οικοσυστήματος, στο οποίο οι μαθητές μπορούν να ανθίσουν και να εξελιχθούν, απαιτεί συλλογική προσπάθεια και τη χάραξη τολμηρών πολιτικών. Το σχολείο μας, υιοθετώντας τις παραπάνω προτάσεις, μπορεί να γίνει ένας φάρος δημοκρατίας και ισότητας, προετοιμάζοντας τους μαθητές για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του ψηφιακού μέλλοντος. Είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε σε αυτή την πορεία;
Υπογραφή αρθρογράφου
