Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία Α Λυκείου

Το βιβλίο Τράπεζα Θεμάτων για τη Α΄ Λυκείου – 58 Κριτήρια αξιολόγησης των εκδόσεων Χατζηθωμά αποτελεί ένα πρακτικό εγχειρίδιο διδασκαλίας και μάθησης, προσαρμοσμένο στον νέο τρόπο εξέτασης του γλωσσικού μαθήματος, σύμφωνα με την τελευταία υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 4134/09/09/2021), που προβλέπει την εξέταση των μαθητών μέσω της Τράπεζας Θεμάτων. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου παρουσιάζεται οργανωμένα και μεθοδικά η θεωρία και στο δεύτερο μέρος παρατίθενται 58 Κριτήρια αξιολόγησης από την Τράπεζα Θεμάτων, συμπληρωμένα με τα απαιτούμενα αλλά και με πρόσθετα ερωτήματα. Αναλυτικότερα:

Στο Α΄ μέρος του βιβλίου γίνεται ενδελεχής αναφορά σε κάθε ένα από τα 4 θέμα-
τα στα οποία εξετάζονται οι μαθητές, με διδακτικές προτάσεις και αντιπροσωπευτικά
παραδείγματα.
Στο Θέμα Α παρουσιάζεται:
Α) ο τρόπος με τον οποίο οι μαθητές μπορούν να προσεγγίσουν τα κείμενα και να
απαντήσουν σε ερωτήσεις κατανόησης (ανοιχτού ή κλειστού τύπου) ή να αποδώσουν
συνοπτικά μέρος ή ιδέες/θέσεις του κειμένου. Η προσέγγιση του θέματος αυτού γίνε-
ται μέσω αναλυτικών πινάκων διδακτικής μεθοδολογίας, που καθοδηγούν τον μαθη-
τή στη σύνθεση μιας πλήρους απάντησης (Θέμα Α1).
Β) το σύνολο των πιθανών ερωτημάτων που αφορούν θέματα οργάνωσης της πα-
ραγράφου ή του κειμένου, σύνδεσης των νοημάτων, λειτουργίας των βασικών δομι-
κών μερών του κειμένου, πειστικότητας του κειμένου και εντοπισμού της κοινωνικής
διαδικασίας που τα χαρακτηρίζει. Δίνεται έμφαση σε ιδιαίτερες εκφωνήσεις, που εν-
δέχεται να προκαλέσουν την αμηχανία των μαθητών και παρατίθεται ο τρόπος απά-
ντησής τους (Θέμα Α2).
Γ) το σύνολο των πιθανών ερωτημάτων που αφορούν θέματα της γλώσσας των
κειμένων (Θέμα Α3).
Στο Θέμα Β παρουσιάζεται εμβριθής Μεθοδολογία Αξιοποίησης σημείων του κει-
μένου στην παραγωγή λόγου, καθώς έχει παρατηρηθεί η αδυναμία των μαθητών να
μετασχηματίσουν δημιουργικά τις ιδέες του κειμένου (Θέμα Β).
Στο Θέμα Γ παρουσιάζεται το σύνολο των πιθανών ερωτημάτων που αφορούν τη
γλώσσα και την τεχνική των λογοτεχνικών κειμένων (Θέμα Γ).
4 | Τράπεζα Θεμάτων – Α’ Λυκείου
Στο Θέμα Δ παρουσιάζονται κατηγοριοποιημένες οι πιθανές εκφωνήσεις που αφο-
ρούν την ερμηνεία των λογοτεχνικών κειμένων, με αναλυτικούς πίνακες μεθοδολογίας
που καθοδηγούν τον μαθητή στη σύνθεση μιας ολοκληρωμένης απάντησης (Θέμα Δ).
Στο Β΄ μέρος του βιβλίου παρατίθενται 58 κριτήρια αξιολόγησης από τη Τράπεζα
Θεμάτων, αντλημένα από όλες τις θεματικές ενότητες, με παράλληλη αναλυτική πα-
ρουσίαση των εννοιών στις οποίες εντάσσονται.
Τα 58 Κριτήρια προσφέρονται με συμπληρωμένο το Β΄ και Γ΄ θέμα και με έξι (6)
πρόσθετα ερωτήματα τύπου Α2 και Α3 για περαιτέρω εμβάθυνση των μαθητών σε θέ-
ματα κατανόησης, οργάνωσης και γλώσσας των κειμένων. Παράλληλα, σε κάθε κριτή-
ριο δίνεται και ένα πρόσθετο Γ΄ θέμα, για να εξοικειωθούν οι μαθητές με ερωτήματα
σχετικά με τη γλώσσα και την τεχνική των λογοτεχνικών κειμένων.
Το βιβλίο Απαντήσεων, που παρέχεται δωρεάν, αποτελεί ένα σημαντικό εγχειρίδιο
διδασκαλίας και μάθησης, καθώς δίνονται σαφείς και εμπεριστατωμένες απαντήσεις
σε ερωτήματα τεχνικής και ολοκληρωμένες (όχι σχεδιαγραμματικές) παραγωγές λό-
γου, ώστε ο μαθητής να έρχεται σε επαφή με τον τρόπο που δομούνται τα κείμενα
ανάλογα με την επικοινωνιακή τους περίσταση και με τον τρόπο που αναπτύσσεται η
επιχειρηματολογία τους, προκειμένου να πετύχουν την πρόθεση των συντακτών τους
που είναι η πειθώ.
Κλείνοντας, οι εκδόσεις Χατζηθωμά με το παρόν βιβλίο αποδεικνύουν για άλλη μια
φορά ότι στέκονται στο πλευρό του εκπαιδευτικού και του μαθητή, παρέχοντας πλού-
σιο και ποιοτικό υλικό, μεθοδικά παρουσιασμένο, ώστε να είναι εύκολα αφομοιώσιμο.
Αδιαπραγμάτευτος στόχος μας -πέρα από την επιτυχή ανταπόκριση των μαθητών σε
κάθε επίσημη εξέταση- είναι η τριβή του μαθητή με τα κείμενα, που κείνται φέροντας
τον ανεξάντλητο θησαυρό τους.

Το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας αποτελεί το μέσο για τη διαμόρφωση των βασικών
γλωσσικών δομών και την κατάκτηση της γλωσσικής επίγνωσης των μαθητών και των μαθητριών. Μέσα από
τη γνώση των γλωσσικών φαινομένων και την ενίσχυση των αναγνωστικών τους δεξιοτήτων, κατανοούν
τις γλωσσικές επιλογές κάθε συντάκτη, ερμηνεύουν κείμενα λαμβάνοντας υπόψη το επικοινωνιακό πλαίσιο στο
οποίο παράγονται και, σε ένα τελικό στάδιο, παράγουν τα δικά τους κείμενα. Σε αυτό το πλαίσιο, το παρόν βιβλίο
αποβλέπει στην ουσιαστική τριβή των μαθητών και των μαθητριών με το γλωσσικό φαινόμενο τόσο σε επίπεδο
ερμηνείας όσο και σε επίπεδο παραγωγής λόγου από την πρώτη τάξη του Λυκείου. Θεμελιώνει από την αρχή της
λυκειακής διαδρομής των παιδιών τις γλωσσικές τους βάσεις, ώστε να αντεπεξέλθουν με ευκολία στις απαιτήσεις
της Τράπεζας Θεμάτων και, κυρίως, των Πανελλαδικών Εξετάσεων.

Το βιβλίο αυτό αντιμετωπίζει τη γλώσσα σαν αυτό που πραγματικά είναι: έναν ζωντανό οργανισμό. Αποφεύ-
γεται η ατελέσφορη ανακύκλωση μιας γραμματικής μεταγλώσσας που, τελικά, οδηγεί στην επιδερμική γνώση.
Αντιθέτως, οι αναγνώστες του εντρυφούν στον τρόπο που αλληλεπιδρούν οι μορφοσυντακτικές και λεξιλογικές
επιλογές με τις επικοινωνιακές περιστάσεις μέσα στις οποίες ενεργούν. Μέσα από εφαρμογές και πλήθος ασκή-
σεων για κάθε διδασκόμενο αντικείμενο, ο εκπαιδευτικός που διδάσκει τα γλωσσικά μαθήματα εμβαθύνει στα
νέα απαιτητικά δεδομένα του μαθήματος και οδηγεί με ευστοχία τον μαθητή του στην κατάκτησή τους. Το Α΄
τεύχος του πονήματος αυτού παρουσιάζει αναλυτικά τη θεωρία της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας, ενώ το Β΄
τεύχος αποτελείται από 27 Κριτήρια Αξιολόγησης των μαθητών, στη νέα τους μορφή, σύμφωνα με τις τελευταίες
προτάσεις του ΙΕΠ και τις απαιτήσεις της Τράπεζας Θεμάτων.